Zonnepanelen, een moestuin of … een tennisterrein? De meest in het oog springende realisaties op een plat dak

Allerlei innovatieve, duurzame of simpelweg adembenemende realisaties over heel de wereld bewijzen dat platte daken op tal van manieren van nut kunnen zijn. We stellen je graag een bondig overzicht van een aantal inspirerende voorbeelden voor. Dat doen we aan de hand van de volgende vier pijlers of categorieën, waarbij ook enkele hybride vormen opduiken: groendak, waterreservoir, zonnepanelen en elementen van een waterpomp of airco, en recreatie.

Groendak

In grote lijnen bestaan er twee soorten groendaken: intensieve en extensieve. Een extensief groendak is vrij goedkoop en doorgaans opgebouwd uit mossen en planten die weinig onderhoud vergen. Zo’n dak is gewoonlijk niet of slechts beperkt toegankelijk. Intensieve groendaken kan je eerder beschouwen als een tuin op het dak. Daardoor liggen de investeringskosten en de onderhoudsnoden een stuk hoger, net als de vereiste draagkracht van de dakconstructie.

Het nieuwe hoofdkwartier van The British Horse Society in Warwickshire (Verenigd Koninkrijk) beschikt bijvoorbeeld over een extensief groendak.

Foto 1. The British Horse Society Headquarters - © Corstorphine & Wright

Nog meer dan de extensieve varianten kennen intensieve groendaken heel wat vormen en gradaties. Aangezien het in veel gevallen om een echte tuin gaat, hebben zulke daken vaak een recreatief karakter. Een moestuintje aanleggen, is uiteraard ook een optie.

Boven het zwembad van het prachtige Sky Garden House in Singapore bevindt zich een plat dak met een grasveld omgeven door planten, struiken en zelfs enkele bomen. En ook het Poolse voorbeeld daaronder toont duidelijk aan dat je een tuinfeest werkelijk naar een hoger niveau kan tillen door creatief (én duurzaam) om te gaan met een plat dak.

Foto 2. Sky Garden House - © Patrick Bingham Hall

Foto 3. Residentiële woning in Polen - © Juliusz Sokołowski

Waterreservoir op een plat dak

Waar een groendak al een zekere bufferende werking heeft, kan een retentiedak of blauwdak nog veel grotere volumes regenwater verwerken. In beide gevallen blijft het meestal bij het tijdelijk opslaan en gecontroleerd afvoeren van hemelwater. Toch kan je een retentiedak ook combineren met een pomp en een watertank, om zo gebruik van hemelwater mogelijk te maken.

Figuur 1. © Toronto Metropolitan Department of  Architectural Science

Zo’n methode is interessant omdat een gewoon plat dak heel wat regenwater verliest door verdamping. Bij een woning met een schuin dak raakt de waterton op de begane grond veel sneller gevuld. Nu platte daken met een systeem van waterrecuperatie aan populariteit winnen, gaan er trouwens stemmen op om de gebruikelijke kleine hellingshoek voortaan achterwege te laten.

En wat dan gedacht van een waterreservoir in de vorm van een zwembad, zoals bovenop dit huis in Lima (Peru)? Het nuttige aan het aangename koppelen op hoog niveau.

Foto 4. © Javier Florez

Zonnepanelen en elementen van een warmtepomp of airco

Platte daken hebben vanzelfsprekend het voordeel van de ruimte en de toegankelijkheid. Er is meer dan genoeg plaats voor een tuintje, een terras en een watertank. Mits er sprake is van een natuurlijk hoogteverschil, kan een plat dak zelfs fungeren als parking. Maar ook zonnepanelen, een buitenunit van een airco of waterpomp en andere technische installaties komen er helemaal tot hun recht.

Foto 5. © Green Roof Technology

Op een plat dak kan je de zonnepanelen een ideale hellingshoek meegeven en ze vooral perfect op het zuiden richten. De meerprijs die de vereiste staanders met zich meebrengen, weegt niet op tegen het beduidend hogere rendement. Dat je een airco of een ander toestel uit het zicht kan installeren, is nog een fijn bijkomend voordeel.

Recreatie op een plat dak

Het zwembad en het tuinfeest bewezen het al: een plat dak kan niet alleen erg nuttig, maar ook leuk zijn. Dakterrassen komen vaak voor en geven een woning of gebouw letterlijk een extra verdieping. Zo is er bij ons in Watou bijvoorbeeld Brouwerij Sint-Bernardus, dat haar gasten een prachtig panorama biedt vanop het openluchtterras van Bar Bernard. De beschikbare ruimte wordt er duidelijk optimaal benut. 

Foto 6. © Brouwerij Sint-Bernardus

Door creatief om te springen met planten, bloembakken, loungezetels, overkappingen en jacuzzi’s, kan je erg veel kanten uit met het platte dak van een bestaand huis. Sommige constructies denk je best al in de ontwerpfase van de woning uit. Zo kan je ze effectief integreren in de dakopbouw en zijn alle technische benodigdheden zeker aanwezig.

Foto 7. © Amber Freda Home & Garden Design

Maar het kan altijd nog grootser. The sky is the limit. De buren even op voorhand inlichten wanneer je een tennisterrein wil neerpoten of een ander megalomaan project in gedachten hebt, is daarbij wel raadzaam …